Τα πολύ μικρά μωρά δεν κακομαθαίνουν. Μέχρι τους 6 μήνες της ζωής τους, πρέπει οι ανάγκες τους να καλύπτονται τη στιγμή που προκύπτουν, για να νιώσουν ασφάλεια και εμπιστοσύνη στο άτομο που τα φροντίζει. Ένα μωρό σε αυτές τις ηλικίες παραπονιέται είτε επειδή πεινάει, ή επειδή πονάει, κρυώνει, ζεσταίνεται ή νιώθει με κάποιον τρόπο άβολα. Δεν έχει αναπτύξει ακόμα τις νοητικές ικανότητες να κατανοήσει το νόημα της αιτίας και του αποτελέσματος.

Από την τρυφερή ηλικία των 6 μηνών έως τους 12 μήνες, η προσέγγισή μας θα πρέπει να είναι πάλι εστιασμένη στην κάλυψη των αναγκών του μωρού, αλλά μπορούμε να αρχίσουμε να θέτουμε κάποια όρια και κάποιους κανόνες που το μωρό είναι πλέον ικανό να αντιληφθεί.

Παράδειγμα 1

Για παράδειγμα, αν ένα μωρό που μπουσουλάει πηγαίνει επανειλημμένως σε ένα σημείο που δεν θέλουμε, είτε επειδή είναι ανασφαλές για το μωρό ή επειδή μπορεί να πειράξει κάτι που δεν πρέπει, μπορούμε απλώς να το μετακινήσουμε απαλά σε ένα άλλο σημείο. Όταν το μωρό προσπαθήσει να ξαναπροσεγγίσει το σημείο, απλώς θα το μετακινήσουμε ξανά. Μετά από 3-4 φορές το μωρό είναι απίθανο να ξαναπροσπαθήσει – έχει καταλάβει ότι δεν πρέπει να πάει στο σημείο. Πιθανότατα θα καταπιαστεί με κάτι άλλο.

Παράδειγμα 2

Παρομοίως, αν πάρει στα χέρια του ένα αντικείμενο που είναι επικίνδυνο, μπορούμε με γλυκά λόγια και με χαμόγελο να του το πάρουμε από το χέρι εξηγώντας ότι αυτό δεν πρέπει να το παίρνει. Παράλληλα, μπορούμε να του δώσουμε κάτι άλλο και να αποστρέψουμε την προσοχή του. Η αποστροφή της προσοχής είναι μία άριστη μέθοδος που μπορούμε να χρησιμοποιούμε άφοβα στα μικρά μωρά, αποτρέποντας το κλάμα ή την έντονη αντίδρασή τους όταν κάτι δεν τους αρέσει.

Παράδειγμα 3

Αν το μωρό αντιδράει έντονα στην αλλαγή της πάνας με κλωτσιές και χτυπήματα, μπορούμε κρατώντας σταθερά για λίγο τα ποδαράκια του και κοιτάζοντάς το στα μάτια με χαμόγελο και θαυμασμό, να του μιλήσουμε γλυκά: «ξέρω ότι το μικρό μου θα αλλάξει την πάνα της και μετά θα είναι καθαρή και στεγνή για πολλήηη ώρα». Το μωρό θα πάρει εύκολα το μήνυμα ότι στην αλλαγή της πάνας πρέπει να συνεργάζεται και να παραμένει ήσυχο και σταθερό. Επιπλέον, τα μωρά λατρεύουν την προσοχή και λαμβάνουν το χαμόγελο της μαμάς ή του μπαμπά (ή του φροντιστή) με δέος. Μπορούμε επίσης να του τραγουδήσουμε ή να το διασκεδάσουμε με κάποιο τρόπο. Σε λίγο καιρό, δεν αποκλείεται να ανυπομονεί για την αλλαγή της πάνας.

Παρομοίως μπορούμε να κινηθούμε και σε πολλά άλλα ζητήματα εκπαίδευσης. Δεν χρειάζονται φωνές, επιπλήξεις ή αυστηρά βλέμματα. Η ενέργειά μας και μόνο (πχ. η απομάκρυνση από το σημείο, η απομάκρυνση του αντικειμένου από το χέρι του) εκπαιδεύει το μωρό σε αυτά που μπορεί και δεν μπορεί να κάνει. Η θετική μας στάση και η υπομονή μας θα εξασφαλίσει το χτίσιμο μίας σχέσης εμπιστοσύνης με το μωρό που είναι ανεκτίμητη για τη μετέπειτα ζωή του.

ΤΟ ΖΗΤΗΜΑ ΤΟΥ ΥΠΝΟΥ

Στο ζήτημα του ύπνου είναι δυσκολότερο να επέμβουμε γιατί κάποια μωρά αργούν να αποκτήσουν ένα σταθερό πρόγραμμα. Αν το μωρό μας είναι ανήσυχο και ξυπνάει μέσα στη νύχτα, είναι σημαντικό πάντα να είμαστε δίπλα του και να του προσφέρουμε απλόχερα την αγκαλιά μας και την αγάπη μας. Όσο περισσότερο το κάνουμε, τόσο πιο γρήγορα μπορεί το μωρό μας να νιώσει ασφάλεια για να κοιμηθεί μόνο του και να παραμείνει ήσυχο στο κρεβάτι του ακόμα και αν ξυπνήσει το βράδυ.

ΤΟ ΖΗΤΗΜΑ ΤΟΥ ΦΑΓΗΤΟΥ

Το ίδιο ισχύει και στο ζήτημα του φαγητού. Δεν μπορούμε να αφήσουμε ένα μικρό μωρό να πεινάσει. Αν όμως διατηρήσουμε μία συγκεκριμένη ρουτίνα στις ώρες του φαγητού, είναι απίθανο το μωρό μας να τρώει λιγότερο απ’ό,τι πρέπει ή να αποφεύγει κάποια φαγητά (όταν πεινάει την ώρα του φαγητού, θα φάει!). Αν παίζει με το φαγητό του, είναι ένας τρόπος που χρησιμοποιεί για να ανακαλύψει τον κόσμο και είναι απόλυτα φυσιολογικό στο στάδιο ανάπτυξης που διανύει. Μπορούμε να το αφήσουμε να πειραματιστεί για λίγο και μετά να αποσύρουμε το πιάτο του. Το πιθανότερο είναι ότι όταν αρχίσει να παίζει, έχει χορτάσει.

ΜΕΤΑ ΤΟΝ ΧΡΟΝΟ

Από τους 12 μήνες και μετά, το μωρό αρχίζει πια να καταλαβαίνει όχι μόνο τις πράξεις μας αλλά και τα λόγια μας σιγά σιγά. Αυτό φαίνεται από τις αντιδράσεις του όταν πχ. του δίνουμε μία οδηγία και την ακολουθεί. Είναι πια έτοιμο να αρχίσει να εκπαιδεύεται και να τηρεί τους σωστούς τρόπους συμπεριφοράς με τη δική μας καθοδήγηση.